Kratka istorija fotografije u onlajn nastavcima – XIX vek, nastavak
Nastavljamo čitanje nekih od specijalizovanih izdanja o fotografiji Kulturnog centra Beograda na našem sajtu.
Prva u nizu knjiga koju vam predstavljamo i poklanjamo u 9 delova svakog petka, a po završetku pandemije i odštampani primerak, jeste Kratka istorija fotografije autorke Jelene Matić, koju je Kulturni centar Beograda objavio 2017. godine.
Kratka istorija fotografije – u 9 delova
Fotografija je u drugoj polovini XIX veka omogućila beleženje, a i dokazivanje do tada nedovoljno sagledivih i dokazivih pojava, boreći se istovremeno i za priznavanje svog umetničkog statusa uz razvoj imanentnog dokumentarističkog svojstva.
Posle prvih fotografskih beleženja ratnih dešavanja, a pre svega njihovih posledica i okruženja, u Meksičko-američkom i Krimskom ratu, najtemeljnije fotografisani veliki ratni sukob je Američki građanski rat (1861–1865), koji je snimalo preko 300 profesionalnih i amaterskih fotografa. Ali, svedočanstava o samim ratnim operacijama zapravo nema. U knjizi ćete saznati zašto.
Timoti O’Saliven, Polje gde je pao general Rejnolds, Žetva smrti, bitka kod Getisburga, 1863, otisak sa staklenog negativa na albuminskom papiru, Digitalna kolekcija Muzeja DŽ. Pol Geti.
Sedamdesetih godina XIX veka engleski fotograf Edvard Majbridž uspeo je da uhvati i prikaže pokret. On i njegovi sledbenici u Evropi i Americi fotografisali su životinje, ptice i ljude u pokretu, a zbog toga je sve više unapređivana i tehnika za snimanje i prikazivanje, što je uticalo na mnoga naučna otkrića, umetničke prakse i pokrete, i najavilo nastanak filma.
Edvard Majbridž, Žena otvara suncobran, 1883–1886, Digitalna kolekcija Muzeja Metropoliten, Njujork
Dok su nauka, umetnost i druge sfere društva i kulture intenzivno koristili njene tehničke mogućnosti, fotografija je već sredinom XIX veka počela borbu za oslobođanje od nametnute uloge hroničara i za status potpuno autonomne umetničke discipline. Fotografi su se u svom radu oslanjali na teme i postupke iz istorije umetnosti i književnosti (piktorijalisti), ali su nalazili, istraživali i prikazivali i istinske lepote prirode i okruženja (naturalisti).
Pred kraj XIX veka (1888) pojavljuje se i prvi tada savremeni foto-aparat firme „Kodak“, praćen ozbiljnom reklamnom kampanjom, čime se značajno povećava broj foto-amatera, a organizuju se i prve međunarodne izložbe umetničke fotografije.
Piter Henri Emerson, Lokvanji, 1886, platinotipija, Digitalna kolekcija Muzeja Metropoliten, Njujork
Fotografije običnih ljudi prisutne su još od pedesetih i šezdesetih godina XIX veka, a sa usavršavanjem fotografske opreme i materijala ove slike postale su učestalije. U potrazi za motivima fotografi su izlazili na ulice, zalazili u predgrađa, snimali menjanje grada, boravili među prodavcima, radnicima, siromašnima, beskućnicima, bogatašima. Tadašnji autori postavili su temelje moderne dokumentarne fotografije i značajno uticali na svoje sledbenike.
Arnold Gente, Praznična poseta, 1895–1908, crno-bela fotografija, Digitalna kolekcija Muzeja Metropoliten, Njujork
Jelena Matić (Beograd, 1977) je diplomirala na Katedri za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta u Beogradu, a magistrirala je na grupi za Teoriju umetnosti i medija Univerziteta umetnosti u Beogradu. Bavi se istorijom i teorijom fotografije, medija i savremene umetnosti.