KRITIČARI SU IZABRALI 2021: ULICA! GRAFITI SCENA IZ BLOKOVA

KRITIČARI SU IZABRALI 2021:  ULICA! GRAFITI SCENA IZ BLOKOVA
Kustoskinja: Dragana Kovačić

Likovna galerija, Knez Mihailova 6
Otvaranje: četvrtak, 28. januar

Zajednički rad pod nazivom ULICA! osmišljen je kao jam akcija grafiti crtača Hope-a, Cash-a i Junk-a i njihovih gostiju, Yens-a, Sub Zero-a i Abs-a koji dolaze iz potkuluturnog miljea novobeogradskih blokova. Oni su predstavnici dve generacije crtača koji na ovom prostoru neprekidno deluju od sredine osamdesetih godina dvadesetog veka.

Grafiti crtači iz blokova nisu etablirani na talasu komercijalizacije i konzumerizma koji je prisutan poslednjih godina u tzv. uličnoj umetnosti u centralnom delu Beograda gde se kroz preuzimanje slika, stilova i postupaka iz drugih izvora i medija, izvode primamljivi i često samodopadni radovi koji stvaraju privid gradskog umetničkog pokreta.

Praksa Hope-a, Cash-a i Junk-a očuvana je u autentičnom obliku koju su započeli crtači prve generacije, Yens, Sub Zero i Abs. Njihovi radovi nastaju na ivici i u latentnoj tenziji između legalnog i nelegalnog, sa uporištem u izvornoj kulturi hip hopa. Oni koriste kodove u verbalnoj i grafičkoj komunikaciji kao i osobene crtačke rukopise kojima stvaraju sopstvenu ili variraju odabranu ikonografiju. Ključnu ulogu u stilskom razvoju blokovske scene odigrao je Yens početkom devedesetih.  Deluju pojedinačno, no isto tako su umreženi sa drugim grafiti autorima sa naših prostora.

Identitet Hope-a, Cash-a, Junk-a, Yens-a, Sub Zero-a i Abs-a određen je blokovima koji su suštinski preduslov i neodvojivi supstrat njihovog delovanja. Novobeogradski blokovi su od nastanka bili obeleženi kao  „alternativna kartografija grada“. Podignuti na samom njegovom kraju, peskom i prazninom su bili fizički odvojeni od centra. Vakuum se u međuvremenu popunjavao serijski umnoženim betonskim arhitektonskim modulom, koji je postao ključan za uspostavljanje razlike između grada i blokova. Iskustvo življenja u blokovima stvorilo je osećaj međusobne pripadnosti i određene izdvojenosti. Ovaj prostor prisvojili su i obeležili grafiti crtači. Fantastic boys su bili prva blokovska potkulturna grupa koja je delovala sa sopstvenom strategijom. Kohezija između grafiti crtača kao i među mladim ljudima iz blokova uopšte, bila je određena ekonomskom krizom i ograničenim kretanjem tokom devedestih godina prošlog veka. Mesta odakle polaze i koja definišu pripadnost grupi su idiomi blokova – klupica  i pasarela. Grafiti crtači su obeležili prostor ne samo u svoje, nego u ime svih stanara, koji su njihov društveni kapital. Stanari blokova su ih de facto prihvatili jer svi zajedno poštuju saglasnost o pripadnosti ovom prostoru.

Rad grafiti crtača u prestižnom beogradskom izložbenom prostoru izveden je u realnom vremenu, kao nepredvidljivi performans u kome sama akcija predstavlja poruku. Namera kustosa bila je da autori rade u potpunoj izvedbenoj slobodi kako bi očuvali svoju izvornu „subverzivnu snagu“. Uvođenjem prakse grafiti crtača u galerijski prostor izbegava se predstavljanje njihovih radova preko posredovane slike. Značenje Galerije KCB-a redefinisano je od ekskluzivnog prema inkluzivnom, tako da  galerijski prostor postaje integralni deo ulice. Cilj je da se ukine granica ili konvencionalno shvatanje institucionalnog i vaninstitucionalnog prostora kao presudnog za poimanje likovnog rada, te da se ukaže na poziciju posmatrača kao aktivnog učesnika u formiranju značenja vizuelnih sadržaja.

Akcija grafiti crtača iz blokova u Galeriji KCB-a povezuje dva suprotna dela grada, predgrađe i centar, potkulturu sa zvaničnom kulturom.

Kritičari su izabrali je izložba koja se organizuje u Likovnoj galeriji Kulturnog centra Beograda od 1967. godine. Od 2001. godine modifikovana je u autorsku izložbu dobitnika nagrade za likovnu kritiku Lazar Trifunović.

Dragana Kovačić je dobitnica nagrade Lazar Trifunović za 2017. godinu.

Dragana Kovačić je diplomirala na Filozofskom fakultetu u Beogradu, odsek istorije umetnosti sa temom „Futuristički manifesti i italijansko slikarstvo od 1909. do 1916. godine“. Magistrirala na Odesku za filmologiju Fakulteta dramskih umestnosti u Beogradu sa temom „Evropska filmska avangarda treće decenije.  Doktorirala na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu  sa temom „Crtež kao sredstvo vizuelnog istraživanja u zapadnoevropskoj umetnosti od 1870. do 1900.“
Od 1986. kao likovni kritičar počela da sarađuje u „Književnoj reči“, „3 + 4“, „Sineastu“, „Beorami“ kao i programu „Ritam srca“ Studija B. Poslednjih decenija redovno objavljuje stručne i naučne tekstove u izdanjima Narodnog muzeja, predgovore kataloga samostalnih i grupnih izložbi, kao i oglede o savremenoj srpskoj grafici u Evropskoj  reviji za modernu grafiku, knjigu i umetnost na papiru, „Grapheion“ (Prag). Od  1991. je kustos celokupnog fonda Kabineta grafike Narodnog muzeja u Beogradu i to do 1997. kada postaje kustos Zbirke crteža i grafike stranih autora Kabineta grafike. Zvanje višeg kustosa stiče 1999, a zvanje muzejskog savetnika 2007.
U periodu od 1987. do danas kao saradnik, koautor i autor učestvovala u realizaciji više od pedest izložbi, a od 1989. sarađuje u organizaciji i koncepciji godišnjih i bijenalnih izložbi  kao selektor i član žirija.
Stalni je član međunarodnih profesionalnih udruženja, i to: Međunarodnog komiteta muzeja (ICOM) od 2000, kao i Međunarodne mreže kustosa holandske i flamanske umetnosti (CODART ) od 2005. godine.
Dobitnica je Nagrade Lazar Trifunović za 2018. godinu.
Živi u novobeogradskim blokovima.