18. međunarodni festival „Čembalo, živa umetnost“ – „ITALIJANSKI I NEMAČKI BAROK: MUZIKA KAO EHO UNIVERZUMA“
Koncert koji zajednički organizujemo sa Narodnim muzejom deo je tradicionalnog ciklusa promenadnih koncerata nedeljom u podne koji Muzej redovno priređuje gotovo svake nedelje. Čembalisti, članovi Ansambla Parnas pod umetničkim rukovođenjem čembalistkinje i mentorke Svetlane Stojanović Kutlače izvešće program, četvrti iz ciklusa koncerata Odblesci vizantijske kulture u zapadnoevropskoj muzici renesanse i baroka namenjenoj izvođenju na čembalu. Ulaz je slobodan!
Nedelja 12. decembar 2021. u 12 časova
Atrijum Narodnog muzeja
ITALIJANSKI I NEMAČKI BAROK: MUZIKA SFERA
Ansambl Parnas – solisti na čembalu
Svetlana Stojanović Kutlača
Emilija Miodrag
Igor Glavašić
Ana Tošić
Jana Petrović
Marija Petrović
Teodora Krstić
Mila Jolačić
Iskra Dilkić
Program:
Đirolamo Freskobaldi (1588-1643)
Tokata III
Mikelanđelo Rosi
Tokata VII
Antonio Valente
Tenore del pass e mezzo
Domeniko Skarlati
Sonata K 215 Andante
Huan de Kabaniljes
Pasakalja
Johan Sebastijan Bah (1685-1750)
Francuska uvertira (izbor)
Italijanski koncert
Fantazija in c
Fantazija i fuga in a
O programu:
Rađanje italijanskog baroknog umetničkog stila u periodu kontrareformacije bazira se na neoplatonističkim idejama o moći umetnosti da podstakne duboka moralna i religiozna osećanja. Temelji ovih ideja izloženi su u mističnim filozofijama Marsilija Fičina i Pika dela Mirandole. Vizantijski upliv na razvoj muzike barokne epohe ogleda se u prihvatanju neoplatonističkih ideja o prirodi zvuka, njegove moći i mističnog dejstva na čoveka. Vizantijska ideja „univerzalne harmonije“, vizija kosmosa u kome je svet uklopljen u idealan poredak, nalazi svoju potvrdu u otkrićima Kopernika, Galileja, Đordana Bruna i Keplera: prirodom upravljaju zakonitosti sklada, koje se uočavaju kako u kretanju kosmičkih tela tako i u akustičkim zakontostima, muzika se može shvatiti kao „eho“ univerzuma.
Đirolamo Freskobaldi, orguljaš i čembalista poreklom iz Ferare bio je utemeljitelj italijanskog stila za instrumente sa dirkama. U uvodu za svoju zbirku tokata i partita on svoj stil imenuje jednostavno kao „ispevane afekte i raznovrsnost pasaža“ ( affeti cantabili e diversita di passi). Prema njegovim idejama slobode pulsa, variranja i beskraja formira se instrumentalna muzika čitave barokne epohe, ona svojom sugestivnošću osvaja sve evropske zemlje, katoličke i protestantske.
Poznato je da Bah veći deo svog života proveo kao službenik protestantske crkve u Lajpcigu, za koju je napisao brojna religiozna dela, a često se gubi iz vida prisustvo svetovnih ideja u njegovom opusu. Bah je vladao nemačkom renesansnom tradicijom polifonije, a trudio se da upozna i muzičke stilove svog doba: italijanski i francuski. Živeo je u Lapcigu koji je u to vreme bio slobodan grad, centar prirodnih nauka fizike, matematike i astronomije, ali i centar proučavanja antičkih jezika, filozofije i kulture, pa je i Bah bio informisan o najmodernijim naučnim idejama. Bahove fantazije odjek su Freskobaldijevih tokata, fuge demonstracija nemačke polifone tradicije, svite i uvertire odaju prisustvo dominacije francuskog ukusa u nemačkim državama. Kao muzički istraživač Bah je analizirao akustičke mogućnosti dvanesttonske skale, mogućnosti ostvarenja harmonije i nezavisnih boja tonaliteta. Celokupno Bahovo delo, predstavlja sintezu baroknih stilova- „ukusa“, a inspirisano je Keplerovom „Harmonijom sfera“.
Svetlana Stojanović Kutlača
Fotografije sa prethodnog koncerta Ansambla Parnas iz ciklusa podnevnih koncerata Odblesci vizantijske kulture u zapadnoevropskoj muzici renesanse i baroka namenjenoj izvođenju na čembalu iz arhive Narodnog muzeja.
