Predstavljanje knjige
BORSKE BELEŽNICE
Aleksandar Zograf, Mikloš Radnoti, Zoran Paunović
Izdavač: Narodna biblioteka Bor, 2019.
Govore: autor stripa Aleksandar Zograf i urednički tim Narodne biblioteke Bor Violeta Stojmenović i Dragan Stojmenović
Moderira: Vesna Danilović
Sreda, 17. april 2019. u 19 sati
Galerija Artget, Trg republike 5/I
Tačno 40 godina nakon što je Narodna biblioteka Bor, 1979. godine, kao svoju prvu knjigu objavila Borsku beležnicu, pojavilo se novo izdanje koje još jednom razmatra poetski i ljudski unikum Mikloša Radnotija. Poezija ovog pesnika, nastala u radnom logoru u Boru, i tokom mučnog usiljenog marša nakon napuštanja logora 1944. godine, do sada je u našoj sredini objavljena u nekoliko izdanja : Strmom stazom, Forum, Novi Sad 1961. Borska beležnica, Narodna biblioteka Bor, Bor 1979, Tolnai Gabor, Zadnja deonica „Strme staze“, Bor 1984.
Najnovije izdanje, koje nosi naziv u pluralu – Borske beležnice, pored originalne Radnotijeve poezije sadrži i tekst Zorana Paunovića, kao i 14 tabli stripa Aleksandra Zografa O Borskoj beležnici, u kojima autor pripoveda o radnim logorima u Boru tokom Drugog svetskog rata, neljudskom životu i monstruoznom tretmanu logoraša, i tragičnoj sudbini jevrejsko-mađarskog pesnika Radnotija, čije su pesme pronađene u masovnoj grobnici iskopanoj u mađarskom mestu Abda, blizu austrijske granice. Ova priča u stripu, pripremana za ovo izdanje i aktuelnu izložbu Apokalipsa – Bor u Galeriji Artget, objavljivana je tokom decembra 2018. u nedeljniku Vreme. Na koricima je Zografovo tipografsko rešenje u kombinaciji sa praznom stranicom iz originalnog Radnotijevog notesa Avala 5.
Deset Radnotijevih pesama u Borskoj beležnici, pisanih, po pouzdanim svedočenjima, do poslednjeg pesnikovog daha, maestralano je s mađarskog preveo Danilo Kiš, a zahvalnost za ustupljena prava prevoda izdavač duguje Mirjani Miočinović.
Esej prof. dr Zorana Paunovića, Borska beležnica Mikloša Radnotija: Hronika najavljene smrti, daje prikaz Radnotijevog značaja i života, posebno borskog, logoraškog, kao i sveobuhvatnu analizu poezije sakupljene u čudesnoj Beležnici, te moći pesničkog čina, o čemu, pored ostalog, kaže:
U tom čudovišnom antropološkom eksperimentu, Mikloš Radnoti stigao je do Abde. Usput je pisao pesme; pisao ih je i tokom boravka u borskom logoru, i može biti da je upravo zahvaljujući njima, pesmama, uspeo da stigne dalje, mnogo dalje no što bi mu to pošlo za rukom bez njih. Snagu poezije nije moguće izmeriti kilometrima pređenog puta, niti na bilo koji drugi način – no izvesno je da onaj ko ume da je stvori, ili makar oseti, zna i može više od onih koji tom sposobnošću ne raspolažu. Poslednje pesme Mikloša Radnotija, skupljene u zbirci Borska beležnica, potresna su svedočansta o zadivljujućim dometima pesničke reči.