Dobitnik nagrade „Nebojša Popović“ za 2024. godinu je Akademski filmski centar – Dom kulture Studentski grad

Dobitnik nagrade „Nebojša Popović“ za 2024. godinu je Akademski filmski centar – Dom kulture Studentski grad iz Beograda, koga predstavljaju Milan Milosavljević, urednik Akademskog filmskog centra, i Ivan Velisavljević, urednik programa Arhiva i doktorand Fakulteta dramskih umetnosti. Nagrada će biti dodeljena u subotu, 11. januara, u 20 sati, u Dvorani Kulturnog centra Beograda.

Prvi put u istorijatu nagrade „Nebojša Popović“, ustanovljenoj 2016. godine, jedno od najznačajnijih priznanja „za doprinos promociji i kritičkom promišljanju filmske umetnosti i kulture“ pripalo je instituciji, a ne pojedincu. Nagrada „Nebojša Popović“ je tako dobila novu dimenziju i značaj na srpskoj, a i šire, filmskoj i kulturnoj sceni regiona, potvrdivši još jednom obuhvat, raznovrsnost i izvanrednost rada filmskog pregaoca čije ime nosi.

Kulturni centar Beograda, Filmski centar Srbije, Radio-televizija Srbije, Jugoslovenska kinoteka, Otvoreni univerzitet Subotica / Festival evropskog filma Palić, Udruženje građana „Pogled u svet“ / Festival autorskog filma, Fond B92 / Festival „Slobodna zona“, Međunarodni festival dokumentarnog filma „Beldoks“ i članovi porodice Nebojše Popovića, u želji da sačuvaju uspomenu na izuzetnog profesionalca i čoveka, kao i nasleđe koje je ostavio, osnovali su godišnju NAGRADU „NEBOJŠA POPOVIĆ“ ZA DOPRINOS PROMOCIJI I KRITIČKOM PROMIŠLJANJU FILMSKE UMETNOSTI I KULTURE.

Akademski filmski centar – Dom kulture Studentski grad iz Beograda, je zaslužio Nagradu decenijskim požrtvovanim i izuzetnim radom na promociji filmske umetnosti i pripadajuće kritičko-teorijske misli u nizu segmenata, od festivala, arhiva, edukacije do produkcije; od teorije pretočene u praksu do prakse obogaćene teorijom i kritikom.

Nagradu čine novčani iznos i umetnički predmet/plaketa prema autorskom konceptu Ajle Selenić, koje obezbeđuje Filmski centar Srbije, kao i pravo i privilegija dobitnika nagrade na selekciju filmskog programa prilikom dodele nagrade za narednu godinu.

Članovi žirija u sastavu prof. dr Nevena Daković, predsednica i prošlogodišnja dobitnica nagrade, akademik Želimir Žilnik, filmski reditelj, i Maša Seničić, filmska kritičarka i doktorantkinja FDU, jednoglasno su odlučili da je dobitnik nagrade “Nebojša Popović” za 2024. godinu Akademski filmski centar (AFC) iz Beograda, uz obrazloženje: „Značaj rada i delovanja AFC osnovanog daleke 1958. godine je oduvek bio prepoznatljiv kao band apart, od Doma kulture Studentski grad, kome formalno pripada od 1976. godine; bio je i ostao mesto posvećeno, u našim uslovima, liminalnim vrstama eksperimentalnog, avangardnog, i ukupnog alternativnog filma. Na taj način posebno je sačuvao nasleđe i ‘kino-klubaški’ duh prostora nekadašnje Jugoslavije, koji je iznedrio filmsku modernu, novi jugoslovenski film, nagrađivane autore – poput Tomislava Gotovca, Kokana Rakonjca, Radoslava Vladića i mnoge druge – koji su obeležili istoriju jugoslovenskog, a danas srpskog i regionalnog filma. O svemu ovome svedoče brojne edukativne radionice, rad na razvoju i obrazovanju filmske publike, ali i filmskih stvaralaca i kritičara, dva specijalizovana festivala Alternative film/Video Festival i Balkanima, te bogata Arhiva alternativnog filma, koja funkcioniše i raste prema savremenim obrascima doba ‘arhivske groznice i preokreta’.“

Dosadašnji dobitnici nagrade „Nebojša Popović“ su: Svetlana i Zoran Popović (2016), prof. Vladimir Vlada Petrić (2017), Milan Vlajčić (2018), Miroljub Stojanović (2019), Srđan Vučinić (2020), Pavle Levi (2021), Radoslav Zelenović (2022) i prof. dr Nevena Daković (2023).

Akademski filmski centar (AFC) osnovan je 1958. godine pod imenom Akademski kino klub, a 1976. postao je deo Doma kulture „Studentski grad“ na Novom Beogradu. Jedan je od najznačajnijih i najviše nagrađivanih kino-klubova u Jugoslaviji, u kojem su filmove stvarali autori poput Tomislava Gotovca, Kokana Rakonjca, Save Trifkovića, Radoslava Vladića, Nikole Đurića… AFC je 1982. godine osnovao Arhiv alternativnog filma u kojem se čuvaju filmovi nastali u produkciji AFC-a, kao i audio, video i štampani materijali vezani za istoriju avangardnog i eksperimentalnog filma. Pored projekcija, predavanja i organizacije filmskih radionica, AFC je organizator najstarijeg domaćeg festivala posvećenog isključivo alternativnim filmskim formama – Alternative Film/Video (1982-1990, obnovljen 2003. godine), a od 2004. i Evropskog festivala animiranog filma Balkanima. Filmovi i programi AFC-a su u protekle dve decenije bili prikazani na prestižnim filmskim festivalima (Marsej i Solun 2009. godine, Roterdam 2010. i 2020. godine, Berlin 2013. i 2014), i u sklopu retrospektiva u filmskim muzejima i galerijama (Njujork, Vašington, Brisel, Varšava, Tokio, Frankfurt…).

NEBOJŠA POPOVIĆ (1958–2015) je bio jedan od retkih preostalih svetlih glasova kritičarske profesije. Njegove kritike bile su lucidne i eruditske, britke i moderno prezentovane, tako da istovremeno komuniciraju i sa najširim televizijskim auditorijumom i sa intelektualnom elitom. Njegovi čuveni razgovori sa vodećim savremenim svetskim i domaćim filmskim autorima u emisiji „Drugi vek“ na RTS-u postavili su visok standard kao sveobuhvatne i dubinske, žive, lične interakcije koje su stvarale slojevite portrete sagovornika i često bacale novu svetlost na njihovo stvaralaštvo. Kao urednik filmskog programa Dvorane Kulturnog centra Beograda profilisao je koncept kvalitetnog umetničkog filma na kojem su ukus formirale generacije gledalaca. Nebojša Popović je svojim celokupnim delovanjem promovisao ljubav prema filmu, kao i njegovo duboko intelektualno promišljanje.