BINA 2010: Šta je novo u stanovanju?

Programski i sadržajno bogata (50-tak programa), medijski raznovrsna (izložbe, predavanja, konferencija, konkursi, dečije radionice, tematske šetnje arhitekturom Beograda..), uz učešće 50-tak arhitekata iz Evrope, ovogodišnja BINA ima realne šanse da odgovori na slogan/pitanje Šta je novo u stanovanju? Izvesno je, pak, da će BINA 2010. stanovati na brojnim adresama: Kulturni centar Beograda (Likovna galerija i galerija Artget), Galerija O3ONE, Arhitektonski fakultet , Konak Kneginje Ljubice, Kulturni centar Grad, Dom Sindikata, Galerija Eurocentar, Nova galerija, Galerija 73, Francuski kulturni centar, Institut Servantes, Studentski kulturni centar/galerija Cirkus, opština Stari grad i javni prostori grada

www.bina.rs

—————————————————————————————————

Stanovanje je danas osnovna potreba čoveka, a ne samo posao koji donosi profit. Rukovodeći se ovim principom, organizatori BINE planiraju da u tematski širokom rasponu problematizuju stambenu arhitekturu svakodnevnice koja podjednako vrednuje život stanara, kao i projektovanje zgrada kao celovito-integralnog dela okruženja.
Ovogodišnja BINA će takodje pokazati koliko je arhitektura stanovanja svevremenski fenomen – aktuelna kako juče, tako i danas, a neizbežno i sutra – kroz njen kontinuitet, permanentnu aktuelnost i kreativni vitalitet u protoku vremena. Zato je peta BINA pozornica realizovanog, scena dilema i problema sa kojima se suočava stambena arhitektura danas, ali i pozornica svežih ideja i tendencija stanovanja u poslednjih 10 godina. Njeni akteri su poznati arhitekti i urbanisti iz Skandinavije (Norveške, Danske, Švedske, Finske), Holandije, Francuske, Švajcarske, Hrvatske, Crne Gore, Albanije, Austrije, SAD, Španije, Engleske, Nemačke I Italije, lideri ili članovi poznatih arhitektonskih biroa i sveučilišni profesori.

Domaća stambena arhitektura

Domaća savremena stambena arhitektonska scena predsavljena je primerima Niša (Deset godina niškog Trijenala arhitekture) i Valjeva (Savremena arhitektura Valjeva 2000-2010), zatim arhitekturom socijalnog stanovanja, te najuspešnijim ostvarenjima srpske arhitekture, urbanističkim konkursima i realizacijama od juna 2009. do maja 2010. Iskustva prošlosti sagledaće izložba Beogradske kuće između 2 svetska rata, koja delima Milana Zlokovića i Branislava Kojića, ključnim protagonistima hrabrog uzleta moderne arhitekture Beograda, ilustruje možda i prelomni trenutak u razvoju prestoničke arhitekture.

Arhitektura suseda i Skandinavije

Stambenu arhitekturu susednih zemalja predstaviće najkvalitetnija arhitektonska ostvarenja Crne Gore u 21. veku, koja afirmišu ulogu arhitektonskog stvaralaštva u kontekstu podizanja opšteg civilizacijskog nivoa društva, kao i albanske arhitekture protekle dekade koja se intenzivno menja i koju karakteriše paralelna ili kontradiktorna urbana stvarnost.
BINA seže i do severa, do skandinavskih zemalja, čija je arhitektura i dizajn, posebno Alvara Alta iz Finske, Jorna Utsona iz Danske i drugih pionira moderne arhitekture, bila uzor našim arhitektima koji su stvarali izvanrednu arhitekturu 60-tih i 70-tih, kao i studentima arhitekture koji su izučavali i primenjivali modele stanovanja po ugledu na skandinavska iskustva . Alto je koristio prirodne materijale u skladu sa tradicijom, projektujući tzv. organsku arhitekturu koja je podrazumevala usku povezanost zgrade sa njenom okolinom.
Kako danas izgleda arhitektonska scena u Skandinaviji, koliko se danas prate ovi uzori, kakve modele stanovanja za budućnost nude nove generacije skandinavskih arhitekata, rasvetliće izložba Skandinavska arhitektura: modeli stanovanja za budućnost u galeriji Artget Kulturnog centra Beograda, gde će izlagati ukupno 13 biroa iz Norveške, Danske, Švedske i Finske. Izložba će pratiti blok predavanja o skandinavskoj arhitekturi sa 7 predavača iz ove četiri zemlje. Glavni zadaci ove arhitekture nisu forme i funkcionalna organizacija prostora, niti uklapanje u okruženje, već postizanje energetske efikasnosti. Skandinavske kuće su nisko-energetske jer troše solarnu ili geotermalnu energiju i lokalne ili reciklirane materijale, a pritom su dostupne prosečnom građaninu. Skandinavci imaju strategiju prevazilaženja ekoloških problema, a arhitekti su nosioci promena neophodnih za njihovo rešavanje. Stoga kustosi ove izložbe žele da predstave jedan mogući scenario razvoja arhitekture, pre svega stambene, u uslovima energetske i sveopšte krize i da srpskim arhitektima poruče da prihvate moto skandinavskih kolega koji glasi: „učimo iz krize i razvijamo se prihvatajući promene“.

Evropska iskustva o ekološki održivoj arhitekturi

O dostignućima i iskustvima ekološko održive arhitekture, ali na nivou Evropske unije, na istoimenom okruglom stolu govoriće ugledni gosti iz Engleske, Nemačke, Italije, Francuske, Španije, Srbije…. Održiva arhitektura je tema koja dugi niz godina globalno zaokuplja pažnju stručnjaka različitih profila, koji pokušavaju da nađu izlaz za narastajuće probleme prekomerne upotrebe prirodnih resursa. Da li ste znali da zgrade troše gotovo polovinu od ukupno proizvedene energije koja uglavnom potiče iz fosilnih goriva (velikog zagadjivača životne sredine), čiji se nestanak očekuje tokom ovog veka? Rešenja se traže u primeni principa održive arhitekture, odnosno projektovanju zgrade kao integralnog dela okruženja. Praktično, to znači vodjenje računa o klimi, lokaciji, tradiciji, materijalima, kontekstu, resursima, kapacitetima sredine, običajima i uslovima prirodnog i stvorenog okruženja. Integracija kuće sa okruženjem i prirodnim energetskim tokovima, njihovo korišćenje radi postizanja višeg komfora, bez narušavanja prirod¬ne ekološke ravnoteže, samo su neki od ciljeva održive arhitekture.

Bauhaus arhitektura

Večita inspiracija Bauhaus Arhitektura na istoimenoj izložbi fotografija Hansa Engelsa, ravnopravno dokumentuje i poznato i zaboravljeno, rekonstruisano i propalo, kako bi se u javnoj svesti upotpunila panorama arhitekture Bauhausa. Na ovim fotografijama se posebno vide tragovi koje su vreme i istorija ostavili na zgradama, ali i tragovi njihovih graditelja i stanara koji su vidljivi u unutrašnjosti zgrada. Taj istorijski raspon obuhvata vreme arhitektonskih eksperimenata iz dvadesetih godina, zatim period dolaska nacionalsocijalista na vlast i širenje njihove diskriminatorske politke koja je većinu pripadnika Bauhausa i srodnih ideja proterala u izgnanstvo, pa sve do vizuelne svedenosti i dosledne poslušnosti, kao odlike zvaničnog stila u DDR-u. Istočna Nemačka je decenijama ignorisala ovo nasleđe arhitekture, a takva dela potcenjivala su se i zaboravljala i na Zapadu. Izložba će biti zaokružena predavanjem o Bauhausu u Srbiji.
Dečije radionice i šetnje gradjana

BINA će i ove godine da animira najmladje sugrađane na 4 dečije radionice. Planira isto toliko šetnji građana Beogradom, koji će se upoznati sa arhitekturom Ulice Kralja Petra, arhitekturom Jelisavete Načić, modernom arhitekturom centra Beograda, kao i nastavljanjem šetnje o razvoju grada na lokacijama Zapadanog Vračara, Savinca i Neimara.

Putujuća debata Holanskog instituta za arhitekturu ( NAI ) i ove godine gostuje na BINI sa temom kako zajedno projektovati stambene objekte i javne prostore, kako kreirati više vrednosti u datom prožimanju privatnog i javnog .

——————————

IZLOŽBE

• Kulturni centar Beograda: Likovna galerija 7 – 15. maj
Godišnje Nagrade za arhitekturu u periodu jun 2009 – maj 2010.
Arhitektonski i urbanistički konkursi u periodu jun 2009 – maj 2010.
Društvo arhitekata Beograda (DAB) i Savez arhitekata Srbije (SAS)
Izložba predstavlja osam nagrada različitih institucija dodeljenih u periodu između prošlogodišnje i ovogodišnje Beogradske internacionalne nedelje arhitekture:
– NAGRADA TRIJENALA ARHITEKTURE , čiji je osnivač: Društvo arhitekata Niša;
– NAGRADA „RANKO RADOVIĆ“, čiji je osnivač: ULUPUDS, a suosnivači: Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu, Fakultet tehničkih nauka Novi Sad – Departman za arhitekturu i urbanizam, Institut za arhitekturu i urbanizam Srbije, Zadužbina Ilije Milosavljevića Kolarca i Urbanistički zavod Beograda.
– VELIKA NAGRADA ARHITEKTURE SAVEZA ARHITEKATA SRBIJE (SAS) ZA ŽIVOTNO DELO,osnivač: Savez arhitekata Srbije
– GODIŠNJA NAGRADA ZA ARHITEKTURU SAVEZA ARHITEKATA SRBIJE (SAS) -osnivač: Savez arhitekata Srbije, pod pokroviteljstvom Ministarstva za zaštitu životne sredine i prostorno planiranje- NAGRADA ZA ARHITEKTURU KOMPANIJE „NOVOSTI” ,osnivač: Kompanija „Novosti“ a.d.
– NAGRADA SALONA ARHITEKTURE U BEOGRADU, osnivač: Muzej primenjene umetnosti – Odsek za arhitekturu, urbanizam i arhitektonski dizajn
– NAGRADA GRADA BEOGRADA, osnivač: Skupština grada Beograda
– NAGRADA DRUŠTVA ARHITEKATA BEOGRADA „ARHITEKTONSKI DOGAĐAJ GODINE“,osnivač: Društvo arhitekata Beograda

u subotu, 15. maja:
16.00 Kulturni centar Beograda: Likovna galerija
Svečana dodela nagrade DAB: „Arhitektonski događaj godine”
• Kulturni centar Beograda: Galerija Artget 7 – 15. maj
Skandinavska arhitektura: Modeli stanovanja za budućnost
Danska kustosi: Zoran Lazović i Nataša Zednik
JDS Architects; C. F. Møller Architects; We Architecture
Norveška kustos: Nataša Zednik
Fantastic Norway Architects; Huus & Heim Architecture;
Helen & Hard; Brendeland & Kristoffersen Architects;
Jensen & Skodvin Arkitekter
Švedska kustos: Bojan Borić
Tham & Videgård Arkitekter; Kjellander + Sjöberg Arkitektkontor
Finska kustos: Nataša Zednik
NOW for Architecture and Urbanism; Anttinen Oiva Architects Ltd;
Lassila Hirvilammi Architects Ltd
Izložba obuhvata radove po nekoliko arhitektonskih biroa iz Danske, Finske, Norveške i Švedske. Bez obzira na dužinu profesionalnog iskustva, arhitekti iz ovih biroa stvaraju arhitekturu kojoj glavni zadatak nisu kompozicija forme i savladavanje funkcionalne organizacije prostora, niti uklapanje u okruženje formom objekta, već postizanje energetske efikasnosti u funkciji održive izgradnje. Njihove kuće su niskoenergetske, ne proizvode ugljenik, troše solarnu ili geotermalnu energiju i lokalne ili reciklirane materijale, a pri tom su prijemčive prosečnom građaninu. Ovakav pristup arhitekturi u skandinavskim zemljama opšteprihvaćen je među arhitektima, ali i investitorima koji sve masovnije postaju svesni da se budućnost življenja sastoji u postizanju „ekološki efikasnog i društveno stimulišućeg urbaniteta“ , odnosno „ekološkog balansa“između građene i prirodne sredine.
Danas skandinavske zemlje grade strategije prevazilaženja ekoloških problema, a arhitekti u ovim zemljama su nosioci promena neophodnih za njihovo rešavanje. Kustosi ove izložbe, Nataša Zednik (Finska i Norveška), Bojan Borić (Švedska) i Nataša Zednik sa Zoranom Lazovićem (Danska), želeli su da profesionalnoj i široj publici u Srbiji predstave jedan mogući scenario razvoja arhitekture, pre svega stambene, u uslovima energetske i sveopšte krize. Želja im je da i srpski arhitekti, uz pomoć lokalnih investitora, prihvate moto skandinavskih kolega: „Učimo iz krize i razvijamo se prihvatajući promene“.
• Galerija O3ON / otvaranje u 17.30h 7 – 15. maj
Bauhaus – Arhitektura
izložba fotografija Hansa Engelsa / tekstovi Aksel Tilh
izložbu omogućili Gete Institut Beograd i HOCHTIEF, sponzor izložbe
Posmatrajući renovirane zgrade starih majstora Bauhausa u Desauu dobio sam ideju da istražim da li i u drugim mestima, pored već poznate, postoji i neka nepoznata arhitektura Bauhausa. Iz razgovora sa stručnjacima saznao sam da ne postoji nijedan celovit pregled svih Bauhaus zgrada do danas – i tako sam se dao u potragu, prvo po arhivima, zatim i na putovanjima.
Pojam arhitekture Bauhausa, naravno, zahteva definiciju: zgrade koje su prikazane u ovoj knjizi kreacije su majstora Bauhausa, njegovih učitelja i učenika, kao i saradnika arhitektonskog biroa Valtera Gropijusa (Walter Gropius) iz perioda koji počinje osnivanjem Državne škole Bauhaus u Vajmaru 1919. godine, sve do 1932, kada su je prvi put zatvorili nacionalsocijalisti u Desauu, odnosno još godinu dana kasnije do njenog potpunog ukidanja u Berlinu, gde je grupa majstora Bauhausa bila okupljena oko Misa van der Roea.
Pri fotografisanju arhitekture posebno su me interesovali tragovi koje su vreme i istorija ostavili na zgradama, ali i tragovi njihovih graditelja i stanara koji su vidljivi u unutrašnjosti zgrada. Taj istorijski raspon obuhvata vreme arhitektonskih eksperimenata iz dvadesetih godina, zatim period dolaska nacionalsocijalista na vlast i širenje njihove diskriminatorske politke koja je većinu pripadnika Bauhausa i srodnih ideja proterala u izgnanstvo, pa sve do vizuelne svedenosti i dosledne poslušnosti, kao odlike zvaničnog stila u DDR-u. Istočna Nemačka je decenijama ignorisala ovo nasleđe arhitekture, a takva dela potcenjivala su se i zaboravljala i na Zapadu.
Namera ove izložbe i knjige jeste ravnopravno dokumentovanje i poznatog i zaboravljenog, rekonstruisanog i propalog, kako bi se u javnoj svesti upotpunila panorama arhitekture Bauhausa.
Hans Engels se još pre 20 godina specijalizovao u oblasti fotografije u arhitekturi. Nakon završenih studija na Bavarskoj državnoj akademiji za
foto-dizajn tokom 80-ih radi kao samostalni fotograf u Minhenu. Dijapazon njegovih radova kreće se od radova sa istorijskom tematikom pa sve do savremenog razvoja. Fotografije su sa jedne strane dokumentarne, kao što je to slučaj na Bauhaus izložbi, a sa druge strane interpretacija vremena u njegovim radovima igra veliku ulogu. Njegove fotografije publikovane su u mnogobrojnim knjigama i časopisima i prikazane na izložbama širom sveta.

• UP Cvijeta Zuzorić / 22.april – 10.maj
Erih Mendelson – Dinamika i funkcija
Realizovana vizija kosmopolitskog arhitekte
Gete Institut, Izložba instiuta za veze sa inostranstvom (IFA)

• Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu / Svečana sala 7 – 20. maj
Inovacije u tipologijama stanovanja – Amsterdam, Holandija
autori: Lizbet Beter, Lorenco Menato i Mirjana Milanović
Od svih gradova u Holandiji, Amsterdam pruža najviše prostora za istraživanje novih tipologija stanovanja. Grad ima specifičnu formu urbaniteta, nastalu kroz vekove kontinualnog, postepenog razvoja. Sa izuzetkom perioda modernizma (1950–1970), u novim stambenim naseljima, kao i renovacijama unutar postojećeg gradskog tkiva, arhitekti su razvijali tipologije u kojima su kvaliteti individualnog stanovanja bili kombinovani sa uslovima visokih, urbanih gustina građenja.
Izložba se sastoji od četiri dela. U prvom delu se objašnjava kontekst Holandije kao zemlje u kojoj su od prvih naselja kompaktnost i urbanitet stanovanja bili uslovljeni borbom protiv vode i Amsterdama, od XVII veka najvećeg grada, koji je svojom ekonomskom pozicijom privlačio nove stanovnike iz cele Evrope. Sledeća tri dela posvećena su karakterističnim temama u razvoju stambenih tipologija: odnosu prema javnom prostoru, varijacijama u kolektivnom prostoru unutar objekta ili bloka i organizaciji stambene jedinice.
Najveći deo izložbe čini grafički materijal koji gradski zavod Amsterdama (ranije SWD, a sada OGA) redovno prikuplja i dokumentuje – osnove stanova sa pratećim ilustracijama. Izabrani primeri ilustruju razvoj tipologije od tradicionalnih do savremenih oblika. Posebno mesto zauzimaju primeri iz kasnih devedesetih godina, kada je novi holandski modernizam, upravo kroz inovacije u stambenoj arhitekturi, postao jedan od vodećih pravaca u evropskim okvirima. Primeri iz prve decenije XXI veka pokazuju s jedne strane kulminaciju u razvoju specifičnog oblika gradske stambene arhitekture u visokim gustinama, a sa druge strane takođe i prve nagoveštaje ekonomske krize. Završni panel izložbe pokazuje aktuelne, još neizvedene urbanističke i arhitektonske projekte koji otvaraju nove mogućnosti za dalji razvoj gradskih stambenih tipologija.
• EUNIC – Francuski kulturni centar u Beogradu / otvaranje 19:00h 4. maj – 5. jun
Arhitektura = održivost
autor: Žak Ferije
Izložbu omogućili Francuski kulturni centar i Pavillion de l’Arsenal i sponzor izložbe Lafarge
Pod upravom arhitekte Žaka Ferijea, ova izložba pruža priliku arhitektama koji trenutno rade na projektima u Pariskom regionu (Ile-de-France), da pokažu šta preduzimaju u skladu sa svojim poimanjem uloge arhitekture pred izazovima održivog razvoja.
Detaljno analizirajući trideset projekata, izložba prikazuje izazove i rešenja koja su primenljiva, ili su primenjena, na raznim nivoima. Cilj je da se svakom posetiocu omogući da razume pitanja povezana sa životnom sredinom posredstvom globalne vizije koja obuhvata urbani prostor i savremene tehnike. Svest o odgovornosti za životnu sredinu shvaćena je kao neverovatna prilika da se arhitektura obnovi.
Žak Ferije je 1990. godine osnovao sopstvenu firmu i sada radi na projektovanju javnih objekata, istraživačkih centara, kulturnih objekata, poslovnih i stambenih objekata. Njegova filozofija je stvaranje arhitekture za održivo društvo, kao i razvoj inovativnih istraživačkih aktivnosti u partnerstvu sa industrijskim preduzećima. Njegovi projekti, u koje spadaju i Concept Office i ekološki Hiper zeleni neboder, podstakli su razmišljanja o budućoj ulozi arhitekture koje uzima u obzir izazove koje predstavljaju megalopolisi, kao i potrebe planete. Dobitnik je mnogih nagrada za arhitekturu, piše knjige, a takođe je učestvuje na mnogim konferencijama u Francuskoj i inostranstvu.

 

• EUNIC – Institut Servantes / otvaranje 19:00h 28. april – 13. maj
Frešlatino
kustos: Arijadna Siantis
Frešlatino predstavlja izbor četrnaest iberoameričkih arhitektonskih biroa koji su se opredelili da u formatu videoinstalacija prikažu svoja ostvarenja. Neka od njih su najmanje zgrade; neka predstavljaju prelazak između moderne umetnosti, izvođenja i arhitekture, ili predlažu novi modus operandi u istraživanju složenosti savremenog grada. Frešlatino pokušava da razmišlja o arhitektonskoj produkciji ne kao o vozaču dnevne ekonomije već kao o dostupnom i privilegovanom komunikacijskom vozilu, modularnoj vezi između političkog i društvenog, između društvenog prostora i kulturnog prostora. Identifikujući složene zadatke koje arhitekti preuzimaju u savremenoj kulturnoj geografiji, Frešlatino razmišlja o istraživanjima latinoameričkih arhitekata koja su usmerena ka stvaranju novih teorijskih okvira, novih kanala komunikacije i integracije, a da pri tom ne moraju neophodno da zavise od materijalne realizacije. Ono što je novo kod ovih arhitekata jeste činjenica da u svojoj praksi integrišu podatke iz sociologije, politike, antropologije, ekonomije i ekologije, čime se unapređuju i prevazilaze granice profesionalne multidisciplinarnosti, koje postavlja agenda savremenih latinoameričkih arhitekata. Njihove teme su: niskobudžetska produkcija, osnovne pogodnosti, politička i društvena briga, mobilnost, konceptualna subverzija koja se proteže kroz širok opseg mogućnosti: od temporalnih unutrašnjih prostora do projekata manjeg obima. Mladi arhitekti se bave gradom i istraživanjem urbane strukture na drugačiji način, određuju pravce novih strategija interakcije, daju nove pristupe. Iz ovoga se može struktuisati mreža za razmenu informacija i saradnju radi razvijanja alternativnih predloga koji se usredsređuju na razumevanje i predviđanje latinoameričke teritorije, Španije i Portugala, na osnovu strateškog korišćenja novih tehnologija, istraživanja novih sistema koji nastaju. Dalje, uzima u obzir biodiverzitet i definiciju transverzalnog načina razmišljanja koji nastoji da materijalizuje iberoamerički savremeni identitet.
Arijadna Sijantis, arhitekta, diplomirala na ETSAM-u (Arhitektonski fakultet u Madridu). Njen rad je usmeren na širenje i komunikaciju urbanističkog planiranja i arhitekture. Dopisnica je izdavačke kuće ACTAR i časopisa A10 iz Madrida. Od 2000. godine radi kao kustoskinja istraživačkog programa Panorama i delegat je platformi za širenje arhitekture 2006 FREŠMADRID i FREŠFORVORD. Trenutno se bavi različitim aktivnostima, odnosno širenjem arhitekture, istraživanjem i kustostvom, angažovana je u različitim projektima, izložbama i publikacijama u nastojanju da podstakne kritički dijalog o granicama arhitekture i savremene kulture.
• Kulturni centar GRAD, Galerija, I sprat 11 – 13. maj
Arhitektura u Crnoj Gori u XXI veku
Vodič kroz paralelne urbane stvarnosti Tirane ‒ STEALTH.unlimited, Holandija/Srbija
Koordinator: Ivan Kucina
Izložba predstavlja seriju od deset tekstova objavljenih u ART Vijestima (subotnjem kulturnom dodatku crnogorskog dnevnog lista Vijesti), u periodu od 27. februara do 1. maja ove godine, kao i nekoliko tekstova objavljenih ranije, u kojima je autor/kurator pokušao da kritički, iz raznih uglova, ukaže na neke od najinteresantnijih, i ujedno najkvalitetnijih arhitektonskih ostvarenja na teritoriji Crne Gore u XXI vijeku.
Kriterijumi odabira realizacija nisu presudno počivali na formalno-estetskim odrednicama uklapanja u globalne arhitektonske trendove, tj. na lokalnim interpretacijama tih trendova, već prije na očiglednom prisustvu potrebe, odnosno namere arhitektonskih studija i arhitekata pojedinaca koji stoje iza tih ostvarenja da obzirno i pozitivno deluju u širim kategorijama zatečenog fizičkog, društvenog i kulturalnog okvira.
Odabrane realizacije, s druge strane, predstavljaju jasan otklon od pogubnih imperativa tzv. investitorske graditeljske logike, koja je do neprepoznatljivosti degradirala ambijentalne vrednosti nekih od najatraktivnijih lokacija – pogotovo onih uz jadransku obalu i uz najprometnije saobraćajnice u zaleđu. Reč je, ukratko, o paradigmatskim realizacijama koje afirmišu ulogu arhitektonskog stvaralaštva u kontekstu podizanja opšteg civilizacijskog nivoa crnogorskog društva.

Borislav Vukićević je rođen 1964. u Bjelovaru, Hrvatska. Studirao je arhitekturu na Arhitektonskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu i Arhitektonskom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Od avgusta 2003. kontinuirano piše o savremenoj arhitekturi za ART, subotnji kulturni dodatak Vijesti (najuticajnijeg i najtiražnijeg dnevnog lista u Crnoj Gori), koji uređuje Balša Brković. Sarađivao u magazinima Kvart i Forum (Beograd) i ART Centrala (Podgorica). Osim pisanjem, bavi se arhitektonskom fotografijom i prevođenjem. Živi i radi u Podgorici i Beogradu.

Promjene sistema i arhitektonske implikacije

Protekle godine donijele su intenzivne transformacije društvenih i ekonomskih okolnosti u Crnoj Gori. Veliki priliv inostranog kapitala značajno je opredjelio ubrzani urbani rast i plansko-projektnu aktivnost. Arhitektonske implikacije vidljive su i u praksi arhitektonskog studija GRAD. Različitost programskih tema, i prostornih razmjera zadataka, postale su glavna, i nestabilna, okolnost za rad. Rezultati su vidljivi u raznovrsnim, ali uvijek pragmatičnim odgovorima na projektne zadatke.
Studio GRAD osnovala su trojica crnogorskih arhitekata koji sarađuju od vremena zajedničkog studiranja na Arhitektonskom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Veljko Radulović, Đorđe i Branislav Gregović, rade u oblasti arhitektonskog i urbanističkog projektovanja od 2000. godine, a 2007. osnivaju arhitektonsku praksu Studio GRAD, Gregović – Radulović arhitekti. Iste godine, pošto je diplomirao na Arhitektonskom fakultetu u Podgorici, priključuje im se Ivan Milošević. Studio je licenciran za izradu arhitektonskih projekata od strane Inženjerske komore Crne Gore, a u zavisnosti od programskog zadatka i prostorne razmere sarađuje sa mnogobrojnim profesionalcima iz različitih oblasti projektovanja. Javnim angažmanom nastoje afirmisati arhitekturu kao esencijalno važan deo identiteta društva i prostora. Aktivni su u međunarodnoj publicistici, ostvarujući saradnju sa časopisima A10 i Čovjek i prostor, a sa ciljem promovisanja mladih crnogorskih autora i evropski referentnog graditeljskog nasleđa Crne Gore. Profesionalnom praksom i međunarodnom aktivnošću, Studio GRAD nastoji da učestvuje u formiranju novog kvaliteta crnogorske arhitektonske kulture.

Vodič kroz paralelne urbane stvarnosti Tirane
– STEALTH.unlimited, Holandija/Srbija
Pre nego što su precizna merenja i geografska preciznost postale norme u merenju i tehničkom prikazivanju, mape i vodiči izrađivani su kao anegdotski radovi sa velikim stepenom subjektivnosti – predstavljali su lično iskustvo geometra i svakodnevni život mesta onako kako ga je on video.
Vodič kroz paralelne urbane stvarnosti Tirane je gradski vodič u kome se rekonstruiše grad Tirana, zaklonjen iza maske moderne kartografije. Uz istraživanje devedeset različitih lokacija, ovaj vodič govori o gradu koji se intenzivno menja i koji karakteriše paralelna ili kontradiktorna urbana stvarnost.
Tirana se veoma brzo menja i ne postoji samo jedan sistem prostorne produkcije ‒ ima ihviše – koji menjaju, pomeraju, ispituju osnovu i ispituju snage sa kojima se susreću. Vodič iznosi ovakvu paralelnu logiku, paralelne snage od uticaja, paralelne načine na koje stanovnici tretiraju životnu sredinu koju izgrađuju i u kojoj žive.
Vodič kroz paralelne urbane stvarnosti Tirane inicirali su kustosi Ana Džokić i Mark Nilen, kao svoj prilog za Bijenale savremene umetnosti u Tirani. Vodič je organizovan zajedno sa univerzitetom Polis iz Tirane, a istraživanje i njegova izrada tokom septembra 2009. godine urađeni su zajedno sa timom međunarodnih i domaćih stručnjaka, u kojem su bili Ivan Kucina, Endrit Marku, Gezim Kvndro, Miguel Robles-Duran, Piet Volard i studenti univerziteta Polis: Belina Kodra, Enola Isufi, Glodian Dauti, Linda Loka, Migena Mertiri, Nevin Bilali, Persida Škrepa, Silvija Kuši, Joana Diamamdi, Lisana Piro, Edison Ribaj, Malvina Kalabaku, Malvina Istrefaj, Saimir Kristo, Krešnik Turabi. Dizajn za Vodič uradio je Ajdin Bašić.

STEALTH.unlimted (Ana Džokić i Mark Nilen) oblikuju okolnosti u kojima se susreću razna polja istraživanja i u kojima se mobiliše razmišljanje o mogućoj budućnosti grada. Oni posmatraju prostor i kao oruđe i kao medij, i usredsređuju se na inovativne aspekte ponekad skrivane, privremene i neplanirane urbane prakse koja preispituje načine na koje se stvaraju prostorni aspekti grada i njegove kulture. Stvaranjem sredstava koja mogu poprimiti oblik konkretne intervencije u fizičkom prostoru, prilike za razmenu znanja, oni stvaraju uslove za ispitivanje radi istraživanja mogućnosti zajedničkog stvaranja urbanog prostora i kulture. Najnoviji radovi uključuju zajedničko kuratorstvo na Holandskom paviljonu 2008. na Venecijanskom bijenalu arhitekture sa projektom Arhifeniks: arhitektonski fakulteti i završetak projekta Voćna i energetska farma na javnom trgu za školsko dvorište u Knivstu, Švedska. STEALTH je 2009. godine organizovao Epizodu 2 Međunarodnog bijenala savremene umetnosti u Tirani (T.I.C.A.B) – prvi prilog za bijenale o gradu i urbanoj transformaciji.

• Konak kneginje Ljubice, Sala pod svodovima 7 – 22. maj
Deset godina niškog Trijenala arhitekture
kustos: Aleksandar Keković
Vreme arhitekture – savremena arhitektura Valjeva 2000–2010.
kustos: Milan Maksimović

• Galerija Eurocentar / otvaranje u 19:00h 6 – 13. maj
Beogradske kuće između dva svetska rata
kustos: Dobrivoje Erić, kustos Muzeja nauke i tehnike
Dobrivoje Erić je izabrao makete, planove i fotografije antologijskih primera beogradske moderne arhitekata Milana Zlokovića i Branislava Kojića kojima se ilustruje prelomni trenutak u razvoju beogradske arhitekture.
Kuća Zloković – fotografije
autor: Snežana Ristić
Snežana Ristić fotografisala je kuću koju je 1929, za sebe i svoju porodicu sagradio tada mladi beogradski arhitekta Milan Zloković. On ju je, 1929, odmah pošto je završena i snimio. Jake dijagonale, oštre senke, prirodno osvetljenje, ravne linije… Iz tih kadrova zrači nada i radost. Atmosfera kao na fotografiji Irene Bajer snimljenoj 1927, na čuvenoj školi Bauhaus.
Na izložbi su pomešane fotografije kuće Zloković, one nastale 1929, one savremene i fotografija iz Bauhausa.

• Galerija New Moment  7 – 20. maj
Studija slučaja – Kuća umetnika: Miodrag Bata Knežević
kustos: Darko Marušić
I tako je zidanje (kuće) – beleži autor izložbe – postalo moj umetnički program u Ritopeku, 128 metara iznad Dunava pored Vinčanske kulture, te najstarije nastambine u Evropi, nasuprot čistog juga sa pogledom na najveću planinu u blizini, na Avalu.
Zidanje, kao umetnički program, oličeno je na današnjoj kući u vidu materijalizovane i nadasve duhovno-ambijentalne nadgradnje inicijalnog jezgra, zametka buduće kuće, koji je koncipirao eminentni slovenački arhitekta Marko Mušič.
Kao ronilac u mnogim morima i član podvodnih arheoloških ekspedicija, posebno fasciniran arhitekturom školjki sa dna Japanskog mora, naš umetnik, graditelj kuće u Ritopeku, poput mekušca – stanara školjke gradi osoben personalizovan svet kuće metodom „od iznutra ka spolja”.
Optikom i senzibilitetom umetnika, u medijima fotografije i crteža, uz prikaz vizuelne poetike prostora kuće i vrta izložba sledi trodecenijski život kuće i dinamičan proces njene permanentne prostorne i programsko-funkcionalne transformacije.

• NOVA galerija 5 – 20. maj
Crteži arhitekte ili arhitektura crteža: Miloš Bobić
kustos: Mirjana Milanović
Arhitekta Miloš Bobić je sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog veka na arhitektonskoj sceni Beograda i tadašnje Jugoslavije biopoznat, pre svega, po brojnim nagradama na arhitektonskim konkursima. U procesu rada na projektima, uz obavezne, programom predviđene priloge, nastajale su prvo skice, a zatim i kompozicije skica i crteži. Vremenom su ovi crteži od pratećeg sredstva pri projektovanju prerasli u autonomnu arhitektonsko-umetničku formu. Po odlasku u Holandiju 1992. godine, urbanizam je postao prevladavajuće polje Miloševog rada. Crteži iz tog perioda ilustruju i preispituju ne samo projekte na kojima je radio, već i kontekst grada u kome je živeo.
Arhitekta i urbanista su jasno prepoznatljivi na izloženim crtežima. Prvi deo izložbe čine crteži nastali u procesu projektovanja – od stambene zgrade u Beogradu (1990) do urbanističkog plana za deo Amsterdama uz Centralnu stanicu (2002). U drugom delu su izloženi crteži koji čine deo istraživanja morfologije grada iz perioda rada na tri knjige objavljene u Holandiji (1995–2005). Završni deo, serija crteža pod nazivom Čekanje, ide korak dalje u vizuelno istraživanje urbanih formi kroz igru svetla i senke koji određuju doživljaj prostora.
• Studentski kulturni centar, galerija Cirkus 5 – 17. maj
NOVI pozdrav iz Beograda
Klub mladih arhitekata
Izložba NOVI pozdrav iz Beograda preispituje ustaljenu praksu izrade razglednica grada na kojima se nalaze isključivo reprezentativna arhitektonska zdanja javnih institucija grada i države, poput Parlamenta, Narodnog muzeja, Narodnog pozorišta…
Klasicistička, akademska, tradicionalna vojvođanska, tradicionalna balkanska, međuratna moderna, posleratna moderna, postmoderna, nelegalna, do‒, pre‒ i nad‒ zidana … stambena arhitektura Beograda daje mnogo raznovrsniji i zanimljiviji izbor materijala i modela za „Pozdrave iz Beograda“. Nove razglednice prikazuju motive stambene arhitekture Beograda i, kombinujući iskustva umetničke, dokumentarne i arhitektonske fotografske prakse, iznose kvalitete i duh ove arhitekture na videlo i šalju je u svet.
Izložba Novi pozdrav iz Beograda predstavlja rezultate rada Radionice arhitektonske fotografije u okviru Projekta LEGATIO, koja se bavi fenomenom „upotrebe“ arhitekture kao jednog oblika reprezentacije grada. Novi pozdrav iz Beograda kroz rad tima studenata arhitekture i umetnosti na terenu, a na izložbi neposrednim kontaktom sa širom publikom, ukazuje na ambijentalne vrednosti pojedinih objekata, ulica i vizura u gradu, među kojima većina zvanično nije deo kulturne baštine, i skreće pažnju javnosti na njihovu ubrzanu devastaciju. Stambena arhitektura se često doživljava kao estetski i funkcionalno manje vredna i samim tim se olako pristupa njenim izmenama – često do neprepoznatljivosti. Međutim, budući da je fond stambene arhitekture daleko obimniji i raznovrsniji a procentualno zastupljeniji od ostalih, u njemu se krije mnoštvo stilski i tipološki originalnih, zanimljivih i, čak, bizarnih rešenja, koja su jednako važna i reprezentativna za grad kao i objekti javne namene.
Stilski vrlo raznovrsna, tipološki vrlo dinamična i puna varijeteta, stambena arhitektura Beograda se poslednjih godina (ponovo) otkriva u domaćim i stranim stručnim krugovima, ali i među turistima. Kako još uvek nije deo turističke ponude grada, projekat se bavi pronalaženjem načina za njeno afirmisanje i promociju. Ovim projektom istražuju se i mogućnosti za aktiviranje graditeljskog nasleđa u uslovima manjka sredstava za adekvatnu revitalizaciju objekata – kroz small scale projekte, izradu odgovarajućeg informativnog materijala i promovisanje savremenim sredstvima komunikacije.
Klub mladih arhitekata (KMA) je studentska strukovna organizacija, osnovana 1953. godine, koja povezuje studente Arhitektonskog fakulteta sa afirmisanim kolegama i svim studentima koji deluju na polju arhitekture, urbanizma, umetnosti i kulture uopšte. Cilj je zajednički rad na projektima koji su orijentisani na rad u struci i promovisanje arhitekture kao umetničko-tehničke discipline, kao i aktivnost i angažovanje članova u radu na projektima organizovanim oblicima delovanja. U Klubu su tokom godina stvarali mnogi značajni autori savremene arhitekture. U okviru Kluba funkcionišu Radionica za izradu scenografija, instalacija i intervencija u javnom prostoru i Projekat LEGATIO koji se bavi proučavanjem, zaštitom i unapređenjem kulturne baštine.

————————————–

Program dešavanja u Kulturnom centru Beograda

petak, 7. maj
19:00 Kulturni centar Beograda: Likovna galerija
Svečano otvaranje 5. Beogradske internacionalne nedelje arhitekture 2010 – 5. BINA

subota, 8. maj
14:00 Kulturni centar Beograda: Likovna galerija
BINA konkurs za mlade arhitekte: Najava konkursa

 

nedelja, 9. maj
06:00 Okupljanje: ispred Likovne galerije, Knez Mihailova 6
Nedeljno jutarnje viđenje moderne arhitekture u centru Beograda
vodi: Ivan Kucina

13:00-16:00
Kulturni centar Beograda: Galerija Artget
Holandski institut za arhitekturu (NAI): Putujuće debate
Projektovanje stambenih blokova koji su više od nagomilanih stanova
moderator: Ana Džokić (STEALTH.unlimited), učestvuju: Hans Van
der Heijden (biq Stadsontwerp), Evert Kolpa (Van Bergen Kolpa arhitekti),
Mirjana Milanović, Ivan Rašković, Žaklina Gligorijević, Nataša Danilović
16:00-18:00
Kulturni centar Beograda: Galerija Artget
Skandinavska arhitektura: Modeli stanovanja za budućnost
vođenje kroz izložbu: skandinavski predavači

ponedeljak, 10. maj
17:00-18:00
Kulturni centar Beograda: Galerija Artget
TARKETT prezentacija

 

18:00-21:00
Kulturni centar Beograda: Galerija Artget
Predavanja Beograd izvana
moderator Ivan Kucina
–
18:10 Beograd izvana, STAD, Švedska
19:00 BGD Zoom in/out, Mark Armango, Francuska
19:50 Beograd: Stabilnost neformalnog, Milica Topalović
20:40 Razgovor sa predavačima

sreda, 12. maj
15:00-16:00
Kulturni centar Beograda: Galerija Artget
GUARDIAN prezentacija

 

četvrtak, 13. maj
17:00-21:00
Kulturni centar Beograda: Galerija Artget
Predavanja:

17:00 Nova stara vila, Ljiljana Miletić-Abramović
17:40 Socijalno – socijalističko – elitističko, Tanja Damljanović-Konli
18:30 ALUBOND Europe prezentacija
18:45 Objekti stanovanja, realizacije od 2003 do 2010. godine
Dejan Miljković i Jovan Mitrović
19:30 Jedan vijek kontinuiteta, Goran Jakovljević, Austrija
20:15 Tipologija i morfologija postindustrijskog prostora, Nenad Stjepanović, SAD

 

subota, 15. maj
16.00 Kulturni centar Beograda: Likovna galerija
Svečana dodela nagrade DAB: „Arhitektonski događaj godine”

 

 

18:00-02:00
NOĆ MUZEJA – poseban program
–
18:00-23:00
Kulturni centar Beograda – Galerija Artget i Likovna galerija
Besplatni saveti arhitekata