BINA X // 10. Beogradska internacionalna nedelja arhitekture

Pogled sa prozora // Koncepcija: Mirjana Milanović, fotografije: Goran Basarić, postavka: Jelena Stefanović
Izložba Pogled sa prozora predstavlja proces izgradnje bloka 61, kroz izbor 40 fotografija Gorana Basarića snimanih u periodu od 35 godina. Sa prozora svoga stana fotograf beleži promene i procese koje su se dešavale na gradilištu, igralištima, zelenim površinama…
Namera bazirana na jednostavnoj ideji da se beleži izgled okoline sa jedne tačke, sa prozora sobe, dovela je do toga da je Basarić zapravo napravio umetničku dokumentaciju istorije razvoja ovog kraja Beograda. Fotografije svedoče o razvoju i izgradnji jednog dela Novog Beograda, koji je po svom arhitektonskom i urbanističkom pokretu pripadao pokretu modernizma. Novi objekti nastali na principima ovog pokreta oblikovali su evropske gradove tog vremena. Izgradnja Novog Beograda, sa centralnom zonom između železničke pruge i Dunava počinje 1948. godine i odvija se u svemu u skladu sa zakonitostima i formama modernizma posleratnog perioda, stvaraujući visokokvalitetne stanove, sa unutrašnjim dvorištima, prostranim zelenim površinama i pratećim sadržajima.
Blok 61, koji je predmet posmatranja i praćenja, Gorana Basarića pripada poslednjem velikom zahvatu proširenja Beograda. Planiranje i projektovanje počelo je kasnih 70-tih godina. Gusta izgrađenost, inovativne tehnologije prefabrikacije, koje su omogućavale brzu i jeftinu gradnju, odvojeni pešačke i kolske površine, skulptoralne forme objekata, karakteristike su ovih blokova, zahvaljujući kojim su se svrstali u red najambicioznijih graditeljskih poduhvata na teritoriji tadašnje Jugoslavije, ali i Evrope.
Paralelno sa sa razvojem i izgradnjom, svedoci smo i drugih društvenih fenomena koji se paralelno odvijaju i koje umetnik beleži: živa kulturna scena Beograda 80-tih godina, erozija socijalističkog sistema, ratovi 90-tih godina, novi početak nove države, ekonomska kriza koja je Beograd pogodila jače od mnogih evropskih prestonica. Sve ovo ostavilo je duboke tragove i na jednom malom gradskom području vidljivom sa Goranovog prozora.
Sa namerom da pokažu pozadinu ovih promena, autori postavljaju time-line, prikazujući kontekst blok a 61 u tkivu Novog Beograda, grada i zemlje, u odnosu na istorijske događaje od šireg značaja. Druga linija uvida u period data je posredstvom muzike i video spotova.
Treći deo izložbe čini kolaž fotografija Bijlmera, stambene zone Amsterdama, koja je izgrađena na istim socijalnim, urbanističkim i arhitektonskim principima kao blokovi 61-64 na Novom Beogradu. Ovaj projekat je bio predmet velike kritike u Holandiji, a vremenom je postao i vrlo problematična zona . Veliki deo naselja je srušen i ponovo izgrađen. U poslednje vreme svedoci smo ponovne procene Bijlmera, pogotovo posle vrlo uspešne obnove jedne od preostalih originalnih zgrada. Poređenje različite recepcije, ocene i kasnije transformacije, iste tipologije stambenih zgrada u dva evropska grada, nude zanimljivu osnovu za promišljanje i diskusiju o budućnosti ovih značajnih urbanih celina.