BINA X // POGLED S PROZORA, Mirjana Milanović, Goran Basarić, Jelena Stefanović

Izložba Pogled sa prozora, kojom je predstavljen proces izgradnje Bloka 61, obuhvata četrdeset fotografija Gorana Basarića snimanih u periodu od 35 godina.
Izložba Pogled sa prozora, kojom je predstavljen proces izgradnje Bloka 61, obuhvata četrdeset fotografija Gorana Basarića snimanih u periodu od 35 godina. Sa prozora svoga stana, fotograf beleži promene i procese koje se dešavaju na gradilištu, igralištima, zelenim površinama…
Namera bazirana na jednostavnoj ideji da se beleži izgled okoline sa jedne tačke, sa prozora sobe,
dovela je do stvaranja umetničke dokumentacije istorije razvoja ovog kraja Beograda. Fotografije svedoče o razvoju i izgradnji novobeogradskog bloka koji, po svom arhitektonskom i urbanističkom stilu pripada pokretu modernizma. Novi objekti nastali na principima ovog pokreta oblikovali su evropske gradove tog vremena.
Izgradnja Novog Beograda, sa centralnom zonom između železničke pruge i Dunava počinje 1948.
godine i odvija se u skladu sa zakonitostima i formama modernizma posleratnog perioda,
stvarajući visokokvalitetne stanove, sa unutrašnjim dvorištima, prostranim zelenim površinama i
pratećim sadržajima.
Blok 61, koji je predmet posmatranja i praćenja Gorana Basarića pripada poslednjem velikom
zahvatu proširenja Beograda. Planiranje i projektovanje počelo je kasnih sedamdesetih godina XX
veka. Gusta izgrađenost, inovativne tehnologije prefabrikacije, koje su omogućavale brzu i jeftinu
gradnju, odvojene pešačke i kolske površine, skulptoralne forme objekata, karakteristike
su ovih blokova, zahvaljujući kojima su se svrstali u red najambicioznijih graditeljskih poduhvata na
teritoriji tadašnje Jugoslavije, ali i Evrope.
Paralelno sa razvojem i izgradnjom, umetnik beleži i druge društvene fenomene koji se paralelno odvijaju i koji se u tom periodu javljaju: živu kulturnu scenu Beograda 80-tih godina, eroziju socijalističkog sistema, ratove 90-tih godina, novi početak nove države, ekonomsku kriza krizu koja je Beograd pogodila jače od mnogih evropskih prestonica. Sve ovo ostavilo je duboke tragove i na
malom gradskom području vidljivom sa Goranovog prozora.
S namerom da pokažu pozadinu ovih promena, autori postavljaju time-line, prikazujući kontekst
Bloka 61 u kontekstu tkiva Novog Beograda, grada i zemlje, u odnosu na istorijske događaje od šireg značaja. Druga linija uvida u period data je posredstvom muzike muzikom i video-spotovima.
Treći deo izložbe čini kolaž fotografija Bijlmera, stambene zone Amsterdama, koja je izgrađena na
istim socijalnim, urbanističkim i arhitektonskim principima kao blokovi 61-64 na Novom Beogradu.
Ovaj projekat je bio predmet velike kritike u Holandiji, a vremenom je postao i vrlo problematična
zona. Veliki deo naselja je srušen i ponovo izgrađen. U poslednje vreme svedoci smo ponovne
procene Bijlmera, pogotovo posle vrlo uspešne obnove jedne od preostalih originalnih zgrada.
Poređenje različite recepcije, ocene i kasnije transformacije, iste tipologije stambenih zgrada u dva
evropska grada, nude zanimljivu osnovu za promišljanje i diskusiju o budućnosti ovih značajnih
urbanih celina.